Ik was een jaar of 14/15 en stond op het schoolplein tegen een grote boom geleund. Daar kwamen ze aan, de groep kinderen die mij wilden overhalen een trekje van hun sigaret te nemen. De hoeveelste poging was dit?
Het begon langzaam met opmerkingen als: “Doe niet zo flauw, neem gewoon een trekje”, een opmerking die anderen hielp om het te proberen. Die eerste reactie van degene die een trekje nam daar was het ze om te doen. Lachen om het proesten en hoesten én de overwinning, om vervolgens als volleerde rokers te laten zien hoe goed zij er al in waren, compleet met bijbehorend “volwassen” gedrag. Later waren de opmerkingen wat sterker geworden en probeerden ze mij ervan te overtuigen dat het geen kwaad kon, ze wilden mij zelfs helpen met hun uitleg. Ook de voordelen werden uitgelegd: het was zo gezellig in de rokersgroep en dan zou ik ‘erbij’ horen. Ik kon het niet uitleggen dat mijn hele systeem “nee” zei tegen hun verzoek al probeerde ik het wel. Maar ze lieten zich niet overtuigen en gaven nog niet op.
Daar kwamen ze aan met voorop de sleutelfiguren én het meisje wat ook tot dan nog niet overstag was gegaan, ze lachte, giechelde meer.
De gebruikelijke teksten kwamen weer maar nu aangevuld met de motivatie van het meisje: “Joh, doe het gewoon, het valt wel mee en dan ben je er van af.” Ik keek naar haar en de groep, zag en kon niet benoemen wat ik zag. Er werd nu geld geboden, als laatste poging een flinke som geld: 5 gulden voor één trekje. Dit was het laatste aanbod van een sleutelfiguur. Hilariteit in de groep, aanmoedigingen om een trekje te nemen. Ik zei alleen maar: “Nee, ik doe het niet.” Uiteindelijk dropen ze af en liep ik alleen naar het schoolgebouw voor de volgende les. Ze hebben mij geholpen mijn pad te vervolgen en nog vaker ging ik na schooltijd naar de bibliotheek, mijn eigen school.
Het leven is cyclisch, patronen herhalen zich en in het begin is het moeilijk om uit te leggen wat je ziet als je een patroon herkent. Het gaat om gedrag, het product is een middel. De tijd zal het leren.